Ngay sau khi Thủ tướng Chính phủ phát động phong trào thi đua “Cả nước chung tay vì người nghèo - Không để ai bị bỏ lại phía sau”, BHXH Việt Nam đã ban hành kế hoạch thực hiện, nhằm phát huy tinh thần đoàn kết, sức mạnh, chủ động, sáng tạo của các tập thể và công chức, viên chức, người lao động trong việc thực hiện chủ trương, chính sách giảm nghèo của Đảng và Nhà nước.

Trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ được giao, Ngành BHXH Việt Nam tập trung thực hiện đồng bộ, có hiệu quả các nhiệm vụ và giải pháp để phát triển đối tượng tham gia BHYT, BHXH tự nguyện, nhất là các đối tượng thuộc hộ gia đình nghèo, cận nghèo, người dân tộc thiểu số; thực hiện tốt các chính sách, chương trình giảm nghèo bền vững trên địa bàn, đảm bảo 100% người nghèo, người có công, người cao tuổi, người dân tộc thiểu số được cấp thẻ BHYT; đồng thời đề xuất các giải pháp vận động, quyên góp, ủng hộ phần kinh phí chưa được ngân sách nhà nước hỗ trợ để người thuộc hộ cận nghèo, học sinh, sinh viên, người thuộc diện chính sách xã hội được tham gia BHYT.

Kết quả, số người tham gia BHXH, BHYT, BHTN hằng năm đều tăng vượt so với kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao: Hết năm 2019, số người tham gia BHXH, BHYT, BHTN là 86,5 triệu người (tăng 10,5 triệu người so với năm 2016); tính đến 30/9/2020 là 86,7 triệu người, đạt 98,49% kế hoạch. Cụ thể:

- Số người tham gia BHXH là 15,5 triệu người, trong đó có: 844,7 nghìn người tham gia BHXH tự nguyện (số người tham gia BHXH tự nguyện thuộc hộ nghèo là trên 6,5 nghìn người, chiếm 1,13% và số người thuộc hộ gia đình cận nghèo là 9,7 nghìn người, chiếm 1,7% so với tổng số người tham gia BHXH tự nguyện). Đặc biệt, riêng số người tham gia BHXH tự nguyện tăng mới năm 2019 tăng gấp 02 lần giai đoạn 10 năm trước từ 2008-2018.

- Số người tham gia BHYT là 86,7 triệu người, đạt tỷ lệ 89,6% dân số, trong đó có: Hơn 2 triệu người thuộc đối tượng người nghèo; 1,7 triệu người thuộc đối tượng người cận nghèo.

Năm 2020, đại dịch COVID-19 tác động đến tình hình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và cuộc sống của người dân, dẫn đến công tác thu và phát triển đối tượng tham gia BHXH, BHYT, BHTN gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên, với quyết tâm phát huy sức mạnh tổng hợp, thực hiện đồng bộ mọi giải pháp nhằm phấn đấu hoàn thành chỉ tiêu, kế hoạch năm 2020, BHXH Việt Nam đã tổ chức 02 Lễ ra quân trên phạm vi toàn quốc với chủ đề “Hưởng ứng Tháng vận động triển khai BHXH toàn dân - Tuyên truyền, vận động người dân tham gia BHXH tự nguyện” và “Hưởng ứng Ngày BHYT Việt Nam - Tuyên truyền, vận động người dân tham gia BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình” nhằm tuyên truyền, vận động người dân tích cực tham gia BHXH tự nguyện và BHYT hộ gia đình. Kết quả, chỉ sau 04 ngày triển khai 02 Lễ ra quân, cả nước đã vận động được 60.000 người tham gia BHXH tự nguyện và gần 64.000 tham gia BHYT hộ gia đình.

- Số thu BHXH, BHYT, BHTN từ năm 2016-2019 đều đạt và vượt kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, cụ thể: Năm 2016 đạt 101,5% kế hoạch; năm 2019 đạt 102,4% kế hoạch và tính đến 31/8/2020, đạt 60,34% kế hoạch.

- Các chế độ chính sách đối với người tham gia BHXH, BHYT được thực hiện kịp thời, đúng quy định; quyền lợi của người tham gia ngày càng được nâng cao. Năm 2019, giải quyết cho 12,5 triệu lượt người hưởng các chế độ BHXH, tăng 44% so với năm 2016; thanh toán chi phí KCB BHYT cho 184 triệu lượt người, tăng 26% so với năm 2016.

- Công tác chi trả: BHXH Việt Nam đã ứng dụng mạnh mẽ CNTT để giảm bớt thủ tục hành chính đảm bảo việc chi trả cho người hưởng được thực hiện nhanh chóng, chính xác, đầy đủ, đúng quy định. Hiện toàn Ngành BHXH Việt Nam thực hiện chi trả khoảng 3,2 triệu người hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng; trong đó 2,6 triệu người nhận bằng tiền mặt, khoảng 600 nghìn người nhận qua tài khoản cá nhân.

- Công tác truyền thông gắn chặt với các công tác phát triển đối tượng. Nội dung và hình thức truyền thông được đổi mới với nhiều phương thức hiện đại, đa dạng, tiếp cận ngày càng gần hơn đối tượng tham gia và thụ hưởng chính sách BHXH, BHYT.

- Công tác cải cách TTHC đạt được nhiều bước tiến quan trọng: Đã giảm từ 115 thủ tục (năm 2014) xuống còn 32 thủ tục (năm 2016) và còn 27 thủ tục (năm 2019). Nhiều TTHC đã rút ngắn thời gian giải quyết như: Thời hạn cấp sổ BHXH từ 20 ngày xuống còn không quá 5 ngày, cấp thẻ BHYT từ 7 ngày xuống còn 5 ngày; riêng đối với người hưởng trợ cấp thất nghiệp, không quá 2 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ theo quy định… Với việc thực hiện giao dịch điện tử trong tất cả các khâu từ thu, nộp đến quản lý chi, trả thì số lần thực hiện giao dịch bình quân giảm từ 12 lần/năm xuống còn 1 lần/năm… Với những kết quả đạt được, theo đánh giá của Ngân hàng Thế giới tại Báo cáo môi trường kinh doanh toàn cầu 2018, chỉ số nộp thuế, BHXH xếp thứ 86/190 quốc gia và vùng lãnh thổ (tăng 81 bậc so với Báo cáo năm 2017).

- Đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong tất cả nghiệp vụ của Ngành, nổi bật như: Triển khai hệ thống thu nộp, chi trả điện tử BHXH; hệ thống giao dịch điện tử cung cấp 18 dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, mức độ 4; ứng dụng, sử dụng trí tuệ nhân tạo (Chatbot) trong trả lời, giải đáp người dân, doanh nghiệp về chế độ, chính sách BHXH. Đáng chú ý, BHXH Việt Nam đã xây dựng và triển khai hệ thống thông tin giám định BHYT kết nối liên thông với 100% cơ sở KCB BHYT trong phạm vi toàn quốc (tuyến xã 10.376 cơ sở y tế; tuyến huyện 1.933 cơ sở y tế; tuyến tỉnh 540 cơ sở y tế; tuyến trung ương 48 cơ sở y tế) và đã tiếp nhận đầy đủ dữ liệu đề nghị thanh toán chi phí KCB BHYT của các cơ sở KCB BHYT.

Đa dạng các hoạt động quyên góp, ủng hộ người nghèo

- Hỗ trợ người cận nghèo, người có hoàn cảnh khó khăn tham gia BHYT

 Xác định việc bảo đảm quyền lợi chăm sóc sức khỏe thông qua BHYT cho người nghèo, người thuộc hộ gia đình cận nghèo, người dân tộc thiểu số, người thuộc diện chính sách xã hội... là giải pháp quan trọng trong xóa đói, giảm nghèo bền vững, BHXH Việt Nam đã chỉ đạo BHXH các tỉnh, thành phố tăng cường phối hợp với Ban Chỉ đạo giảm nghèo tại địa phương, tích cực tham gia các chương trình, kế hoạch giảm nghèo bằng các hoạt động, đóng góp theo khả năng của đơn vị hoặc tổ chức chương trình quyên góp, vận động chính quyền, đoàn thể tại địa phương ủng hộ phần kinh phí chưa được ngân sách nhà nước hỗ trợ để mua thẻ BHYT cho người thuộc hộ gia đình cận nghèo; học sinh, sinh viên; người thuộc diện chính sách xã hội; tổ chức các chương trình hỗ trợ người dân thoát nghèo tiếp tục tham gia BHYT, BHXH tự nguyện...

Theo đó, giai đoạn 2016-2020, công chức, viên chức toàn Ngành BHXH Việt Nam đã đóng góp hơn 8 tỷ đồng và mua 3.300 thẻ BHYT hỗ trợ hộ cận nghèo, hộ nông nghiệp và hộ chính sách. Năm 2019, sau khi ban hành Kế hoạch số 1910/KH-BHXH ngày 05/6/2019 về hỗ trợ mua tặng thẻ BHYT cho người có hoàn cảnh khó khăn và giúp đỡ bệnh nhân nghèo, BHXH Việt Nam đã huy động sự đóng góp của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong toàn hệ thống và các cá nhân, tổ chức trao tặng 2.400 thẻ BHYT cho người có hoàn cảnh khó khăn trong cả nước, tương đương 1,8 tỷ đồng (đối tượng thuộc hộ gia đình làm nông, lâm, ngư, diêm nghiệp có mức sống trung bình là 165 người; đối tượng thuộc BHYT hộ gia đình là 1.869 người; đối tượng học sinh, sinh viên là 504 người). Có 11 tỉnh, thành phố kêu gọi các tổ chức, doanh nghiệp đã tặng 11.865 thẻ BHYT cho người cận nghèo, học sinh, sinh viên và người có hoàn cảnh khó khăn tại các tỉnh như: Kon Tum, Lâm Đồng, Cà Mau, Bình Phước, Đồng Tháp, Đồng Nai, TP.Hồ Chí Minh…

Sự chung tay của toàn Ngành BHXH trong hoạt động này không chỉ góp phần mở rộng diện bao phủ BHYT mà còn giúp những người khó khăn có điều kiện tham gia BHYT, được bảo vệ bởi quỹ BHYT mỗi khi ốm đau, bệnh tật để trở lại cuộc sống lao động, học tập, tiếp tục nỗ lực thoát nghèo.

- Tích cực ủng hộ các hoạt động xã hội, từ thiện góp phần xóa đói, giảm nghèo tại địa phương

Hằng năm, bên cạnh đóng góp tiền mua tặng thẻ BHYT cho hộ cận nghèo, hộ nông nghiệp và hộ chính sách, các công chức, viên chức toàn Ngành BHXH Việt Nam còn tích cực tham gia và ủng hộ bằng hiện vật, xây nhà tặng người nghèo; mua quà tặng các gia đình chính sách, nuôi dưỡng Mẹ Việt Nam anh hùng, tặng học bổng cho các học sinh nghèo, hỗ trợ mua các vật dụng cho các xã nghèo; xây dựng đường; mua cây giống, con giống tặng các hộ nghèo… Cụ thể, trong giai đoạn 2016-2020:

- Huy động nguồn lực, đóng góp theo khả năng điều kiện, thu nhập của công chức, viên chức để giúp đỡ địa bàn nghèo, các hộ gia đình chính sách, các hộ nghèo, người nghèo… với tổng số tiền mặt trên 41 tỷ đồng, trong đó: khối cơ quan BHXH Việt Nam 9,52 tỷ đồng; BHXH các tỉnh, thành phố hơn 31,48 tỷ đồng, tiểu biểu là các tỉnh: Quảng Ngãi, Hà Tĩnh, Bạc Liêu, Thái Bình, Thừa Thiên - Huế, Hưng Yên, Hà Nam, Hà Giang, Tuyên Quang, An Giang, Đồng Nai…

- Trực tiếp giúp đỡ xây nhà mới hoặc phối hợp cùng UBND các địa phương xây dựng, đóng góp kinh phí xây dựng nhà thay thế nhà dột nát cho các hộ nghèo với tổng số 31 căn nhà (tương đương 3,3 tỷ đồng), nổi bật như: Quảng Bình, Ninh Thuận, Hà Tĩnh, Đà Nẵng, Đồng Tháp, Bình Định, Hải Phòng…

- Hỗ trợ, giúp đỡ bằng hiện vật cho các trường hợp có hoàn cảnh khó khăn; đăng ký và triển khai việc “đỡ đầu” giúp các xã nghèo thoát nghèo tại địa phương như: BHXH tỉnh Nghệ An từ năm 2016 đến năm 2020 đã trao tiền hỗ trợ xây dựng bản Na Lượng 1 (xã Hữu Kiệm) trở thành bản điểm trong phong trào giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới và tặng hiện vật cho một số trường học trên địa bàn khó khăn; BHXH tỉnh Bình Định thực hiện công tác phụng dưỡng Mẹ Việt Nam anh hùng với mức 800.000đồng/tháng/Mẹ, nhận đỡ đầu trẻ mồ côi có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn với mức hỗ trợ 500.000 đồng/quý; BHXH tỉnh Thừa Thiên Huế hỗ trợ giúp đỡ 15 hộ nghèo có khả năng thoát nghèo; BHXH tỉnh Cà Mau hỗ trợ cho một số xã nghèo bồn chứa nước, tặng cho các cháu học sinh nghèo học bổng, xe đạp, sách giáo khoa, vở và tặng quà cho các gia đình chiến sĩ giữ rừng tại Vườn Quốc gia U Minh Hạ…

Có thể thấy, thời gian qua, cùng với quyết tâm thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị, sự nỗ lực chung tay của Ngành BHXH Việt Nam trong công tác xóa đói, giảm nghèo đã góp phần lan tỏa chính sách BHXH, BHYT để mọi người dân, người lao động, đặc biệt là người nghèo, người cận nghèo, người có hoàn cảnh khó khăn được hưởng các chế độ, chính sách ưu việt của Đảng và Nhà nước ta, góp phần đảm bảo an sinh xã hội đất nước./.