Trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý Dự thảo Luật Công đoàn (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh cho biết, trong quá trình tiếp thu, chỉnh lý Dự thảo Luật, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã quán triệt, chỉ đạo thực hiện chủ trương đổi mới tư duy trong xây dựng pháp luật, bảo đảm các quy định rõ ràng, thực chất, ngắn gọn, dễ hiểu, dễ thực hiện, bám sát thực tiễn.

Bên cạnh đó, tăng cường phân cấp, phân quyền gắn với nhiệm vụ, quyền hạn của các chủ thể có liên quan để nâng cao năng lực thực thi; đơn giản hóa TTHC; chỉ quy định những nội dung đúng thẩm quyền của Quốc hội; giao Chính phủ, Tổng LĐLĐ Việt Nam quy định nội dung chi tiết theo thẩm quyền để kịp thời sửa đổi, bổ sung, điều chỉnh khi cần thiết và phù hợp với thực tiễn. Đồng thời, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo tiếp thu tối đa ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội, đảm bảo đồng thuận và thống nhất quy định trong Dự thảo Luật.

Về quyền thành lập, gia nhập và hoạt động Công đoàn, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh nêu rõ, Công đoàn là “tổ chức chính trị-xã hội rộng lớn của giai cấp công nhân và NLĐ”, đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng. Do vậy, việc thành lập, gia nhập và hoạt động Công đoàn cần phải được quy định bảo đảm chặt chẽ, đồng bộ, thống nhất trong hệ thống pháp luật, nhưng cũng phải bảo đảm thu hút NLĐ, tổ chức của NLĐ tại DN tham gia Công đoàn và đáp ứng yêu cầu của hội nhập quốc tế, đáp ứng với đòi hỏi thực tiễn của quá trình phát triển.

“Tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo chỉnh lý tại Điều 5 của Dự thảo Luật về việc thành lập, gia nhập Công đoàn của NLĐ Việt Nam và việc gia nhập Công đoàn của NLĐ là công dân nước ngoài. Đồng thời, Ủy ban Thường vụ Quốc hội hội đề nghị Tổng LĐLĐ Việt Nam sớm có giải pháp đồng bộ, phát huy bản chất, vai trò, trách nhiệm của đoàn viên Công đoàn, tổ chức Công đoàn trong kỷ nguyên mới như ý kiến đại biểu Quốc hội”- Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội nhấn mạnh.

Về điều kiện gia nhập Công đoàn của NLĐ là công dân nước ngoài, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh cho rằng, Khoản 5 Điều 4 quy định “Cán bộ Công đoàn là công dân Việt Nam được bầu cử, tuyển dụng, bổ nhiệm, chỉ định để thực hiện các nhiệm vụ của tổ chức Công đoàn”, bao gồm cán bộ Công đoàn chuyên trách và cán bộ Công đoàn không chuyên trách. Đối với NLĐ là công dân nước ngoài khi gia nhập Công đoàn thì không được ứng cử, nhận đề cử làm cán bộ Công đoàn và chỉ hoạt động Công đoàn tại Công đoàn cơ sở.

Bên cạnh đó, Khoản 7 Điều 10 cũng quy định cấm “Lợi dụng quyền Công đoàn để vi phạm pháp luật, xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, đơn vị, DN, cá nhân”. Khoản 3 Điều 5 quy định “Việc thành lập, gia nhập và hoạt động Công đoàn thực hiện theo quy định của Điều lệ Công đoàn Việt Nam, Luật này và quy định khác của pháp luật có liên quan”. Vì vậy, các điều kiện tự nguyện, tán thành tôn chỉ, mục đích của Công đoàn hay thời gian cư trú tại Việt Nam... sẽ được quy định cụ thể tại Điều lệ Công đoàn Việt Nam và do Tổng LĐLĐ Việt Nam hướng dẫn cụ thể. Do vậy, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Quốc hội cho giữ như quy định của Dự thảo Luật.

Về việc gia nhập Công đoàn Việt Nam của tổ chức của NLĐ tại DN, tiếp thu ý kiến của đại biểu, đề xuất của cơ quan soạn thảo và tiếp thu ý kiến của Chính phủ để bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ trong công tác chỉ đạo toàn hệ thống Công đoàn, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo chỉnh lý theo hướng bổ sung thẩm quyền của Công đoàn ngành trung ương và tương đương trong việc công nhận tổ chức của NLĐ tại DN gia nhập Công đoàn Việt Nam tại Khoản 2 và chỉnh lý Khoản 3 Điều 6.

Đồng thời, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Tổng LĐLĐ Việt Nam cần thống nhất chỉ đạo, hướng dẫn cụ thể, có giải pháp phù hợp trong quá trình tổ chức thực hiện; bổ sung quy định trong Điều lệ Công đoàn Việt Nam về các điều kiện, tiêu chuẩn, quy trình thẩm tra, xác minh chặt chẽ tính hợp pháp, tuân thủ pháp luật của tổ chức đại diện của NLĐ tại DN cũng như tư cách và điều kiện của các thành viên khi gia nhập Công đoàn.

Dự thảo Luật Công đoàn (sửa đổi) được thông qua gồm 6 Chương với 37 Điều, tăng 4 Điều so với Luật hiện hành.