Trao đổi với phóng viên tại Hội nghị cung cấp thông tin định kỳ về BHXH, BHYT tháng 8/2018 vừa được BHXH Việt Nam tổ chức cuối tháng 8, Phó trưởng Ban Quan hệ Lao động (Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam) Lê Đình Quảng cho biết, tình trạng NLĐ ở độ tuổi ngoài 35 nhận BHXH một lần đang gia tăng là có thật. Hiện, tại các DN dệt may, da giày do điều kiện lao động khắc nghiệt nên một mặt, chính những công nhân sau 35 tuổi không còn điều kiện sức khoẻ để đáp ứng yêu cầu công việc đã tự động rút khỏi thị trường lao động. Mặt khác, phần lớn DN sẽ chủ động đào thải lớp lao động ở độ tuổi này, nhằm giảm chi phí về lương, về BHXH và đưa ra hình thức hỗ trợ, khuyến khích nhóm lao động này ra khỏi thị trường lao động.

“Trên thực tế, nhóm lao động ở diện này, khi ra khỏi thị trường lao động, họ không có cơ hội quay lại thị trường lao động nên đa phần phải lựa chọn nhận BHXH một lần”, ông Lê Đình Quảng cho biết.

Để hạn chế tình trạng này, ông Lê Đình Quảng khuyến nghị, các cấp, ngành cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc thực hiện pháp luật về lao động, BHXH; đặc biệt, cần tăng cường công tác truyền thông để NLĐ biết được lợi ích ưu việt của việc tham gia BHXH để nhận lương hưu khi về già. Ông Quảng cũng cho rằng, các Bộ ngành liên quan cần phải nghiên cứu, tăng cường đào tạo nghề, chuyển hướng nghề nghiệp cho nhóm NLĐ sau 35 tuổi có khả năng bị đào thải khỏi thị trường lao động này tiếp tục có cơ hội việc làm thích hợp.

Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Đào Việt Anh cho rằng, NLĐ không có lý do gì khi còn trẻ, còn sức lao động, còn cơ hội lao động để trang trải cuộc sống lại nhận BHXH một lần.

Chia sẻ lo ngại về việc xu hướng NLĐ nhận BHXH một lần tiếp tục gia tăng, sẽ ảnh hưởng rất lớn tới việc đảm bảo an sinh xã hội lâu dài cho NLĐ khi hết tuổi lao động, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Đào Việt Ánh cho rằng, hiện tại NLĐ đang làm việc và tham gia BHXH để tích lũy cho cuộc sống khi về già. Theo đó, không có lý do gì khi còn trẻ, còn sức lao động, còn cơ hội lao động để trang trải cuộc sống lại nhận BHXH một lần - tiêu trước phần để dành cho lúc ốm đau, bệnh tật, không còn sức lao động khi về già của bản thân. “Bởi, mục tiêu của chính sách BHXH là BHXH toàn dân; quỹ BHXH được xây dựng từ sự đóng góp của NLĐ cùng người sử dụng lao động nhằm đảm bảo an sinh lâu dài cho NLĐ.

Từ tình trạng này, nhằm tạo “cú hích” để NLĐ sẽ phải cân nhắc giữa việc nhận BHXH một lần và bảo lưu, khuyến khích người dân tiếp tục tham gia BHXH, nhằm đảm bảo an sinh xã hội lâu dài, mới đây, Nghị quyết số 28-NQ/TW về cải cách chính sách BHXH của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XII) cũng nêu rõ: “Có quy định phù hợp để giảm tình trạng hưởng BHXH một lần theo hướng tăng quyền lợi nếu bảo lưu thời gian tham gia BHXH để hưởng chế độ hưu trí, giảm quyền lợi nếu hưởng BHXH một lần”.

Phó Chủ nhiệm Bùi Sỹ Lợi cho rằng, điều quan trọng là phải tuyên truyền cho NLĐ tự nhận thức thấy việc hưởng BHXH một lần là không nên và việc bảo lưu thời gian đóng, tiếp tục tham gia BHXH khi có điều kiện để được đảm bảo ASXH khi về già là tối ưu nhất.

Chia sẻ quan điểm về vấn đề này tại cuộc Toạ đàm “Cải cách chính sách BHXH - Hướng tới BHXH toàn dân” được Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức ngày 03/8, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội Bùi Sỹ Lợi nhấn mạnh, BHXH chính là của để dành của NLĐ, được Nhà nước bảo hộ. Nghị quyết số 28-NQ/TW lần này quy định nâng mức hưởng việc bảo lưu BHXH và sẽ phải sửa Luật BHXH cho phù hợp. 

Phó Chủ nhiệm Bùi Sỹ Lợi khuyến nghị, chúng ta cần điều chỉnh Luật BHXH theo hướng NLĐ đóng BHXH ở mức 8% và DN cùng tham gia đóng BHXH cho NLĐ với mức 14% (đây là trách nhiệm xã hội của DN đối với NLĐ, chi phí này được đảm bảo hạch toán trong giá thành sản phẩm và được trừ thuế thu nhập DN). Theo đó, sẽ quy định việc NLĐ muốn hưởng BHXH một lần cũng được nhưng sẽ chỉ được lấy 8% mà mình đã đóng, 14% của DN đóng cho NLĐ sẽ được giữ lại để tăng trưởng quỹ BHXH. “Như vậy, điều quan trọng ở đây là chúng ta phải tuyên truyền cho người dân, NLĐ tự nhận thức thấy việc hưởng BHXH một lần là không nên và việc bảo lưu thời gian đóng, sau khi có điều kiện tiếp tục tham gia BHXH để được đảm bảo an sinh xã hội khi về già là tối ưu nhất”, ông Lợi nhấn mạnh. 

Phó Chủ nhiệm Bùi Sỹ Lợi cũng cho biết, hiện trên thực tế đang có rất nhiều người đã xin hưởng chế độ BHXH một lần muốn xin nộp lại, tiếp tục tham gia BHXH cho số năm còn thiếu để hưởng lương hưu. Nhưng hiện Luật của chúng ta chưa có quy định hồi tố cho việc này. “Do vậy, để đảm bảo an sinh xã hội cho người dân khi đã nhận ra giá trị ưu việt của chính sách BHXH, chúng ta cũng nên xem xét, thiết kế bổ sung điều kiện hồi tố với những trường hợp đã hưởng BHXH một lần có nhu cầu tiếp tục tham gia BHXH”, ông Lợi đề xuất./.