Xác định rõ hành vi vi phạm, tăng chế tài xử lý

Theo Nghị định 274/2025/NĐ-CP, hành vi chậm đóng là trường hợp người sử dụng lao động không nộp tiền đóng BHXH, BHTN đúng thời hạn quy định; trốn đóng là không đóng hoặc đóng không đủ cho số lao động thuộc diện bắt buộc; chiếm dụng tiền đóng BHXH, BHTN là trường hợp người sử dụng lao động đã trích tiền đóng của NLĐ nhưng không nộp vào quỹ.

So với trước đây, Nghị định mới đã quy định cụ thể và rõ ràng hơn về thẩm quyền, trách nhiệm của cơ quan BHXH trong việc phát hiện, lập biên bản, yêu cầu truy thu và tính lãi chậm đóng. Đồng thời, bổ sung cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa BHXH với cơ quan thanh tra lao động, công an, viện kiểm sát và tòa án trong việc điều tra, xử lý hành vi trốn đóng, chiếm dụng tiền BHXH.

Đặc biệt, Nghị định nêu rõ người đứng đầu đơn vị sử dụng lao động chịu trách nhiệm trước pháp luật nếu để xảy ra tình trạng chậm đóng, trốn đóng kéo dài; các trường hợp cố tình không khắc phục sẽ bị xử lý nghiêm, có thể bị kiến nghị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định tại Bộ luật Hình sự.

Tăng hiệu lực quản lý, đôn đốc và thu hồi nợ BHXH, BHTN

Nghị định 274/2025/NĐ-CP không chỉ quy định rõ hành vi chậm đóng, trốn đóng mà còn xác lập quy trình đôn đốc, xác định và thu hồi nợ BHXH, BHTN chặt chẽ hơn.
Theo Điều 3 của Nghị định, Giám đốc cơ quan BHXH quản lý trực tiếp có trách nhiệm rà soát, xác định người sử dụng lao động chậm đóng, trốn đóng, đồng thời gửi văn bản yêu cầu thực hiện nghĩa vụ đóng đúng quy định.

Trường hợp đơn vị không chấp hành, cơ quan BHXH có thể chuyển hồ sơ sang cơ quan có thẩm quyền để xử lý, bao gồm cả việc kiến nghị thanh tra, kiểm tra hoặc cưỡng chế thu hồi nợ.

Quy định này giúp tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước, tạo cơ sở pháp lý rõ ràng để BHXH các cấp chủ động phát hiện, xử lý vi phạm, bảo vệ quyền lợi người lao động và tính an toàn của các quỹ an sinh.

Bảo vệ quyền lợi người lao động, tăng tính minh bạch trong quản lý

Bên cạnh chế tài xử lý vi phạm, Nghị định 274/2025/NĐ-CP còn quy định cụ thể trình tự, thủ tục giải quyết khiếu nại, tố cáo liên quan đến đóng, hưởng BHXH, BHTN. Người lao động có quyền khiếu nại, tố cáo khi phát hiện hành vi vi phạm của người sử dụng lao động hoặc của cơ quan, cá nhân trong quá trình thực hiện chính sách BHXH.

Những quy định này góp phần tăng cường tính công khai, minh bạch, bảo đảm công bằng trong quản lý, đồng thời tạo cơ sở pháp lý rõ ràng để NLĐ bảo vệ quyền lợi của mình, cơ quan BHXH xử lý nghiêm các hành vi vi phạm.

Thúc đẩy xây dựng hệ thống BHXH minh bạch, bền vững

Việc Chính phủ ban hành Nghị định 274/2025/NĐ-CP thể hiện quyết tâm xây dựng kỷ cương trong lĩnh vực BHXH, bảo đảm mọi người lao động được thụ hưởng đầy đủ quyền lợi chính đáng. Đây là bước cụ thể hóa quan trọng để Luật BHXH 2024 sớm đi vào cuộc sống, góp phần xây dựng hệ thống an sinh xã hội bền vững, hiện đại và công bằng hơn.

Để nghị định phát huy hiệu quả, các cơ quan, doanh nghiệp cần chủ động tìm hiểu, thực hiện nghiêm quy định của pháp luật; người lao động cần thường xuyên kiểm tra, theo dõi quá trình đóng BHXH của mình qua ứng dụng VssID hoặc Cổng dịch vụ công BHXH Việt Nam. Cơ quan BHXH các cấp tiếp tục tăng cường công tác tuyên truyền, thanh tra, kiểm tra, đảm bảo mọi quyền lợi của người tham gia được thực thi đúng, đủ và kịp thời.